Organik Madde Tayini

Su ve atıksularda bulunan organik madde içeriğini ve organik kirliliği belirlemek için eskiden “potasyum permanganat sarfiyatı” denilen bir deney yöntemi yaygın olarak kullanılmaktaydı. Bu analiz yöntemi daha sonra BOİ₅ ve KOİ deneylerinin güncelleşmesi ile önemini kaybetmiştir. Ancak içme suyunda organik madde tayini amacı ile halen başta Almanya olmak üzere birçok ülkede bu deney kullanılmaktadır.

 

Bu metot, sudaki organik maddenin kimyasal oksidasyonuna dayanır. Oksidasyon aracı olarak potasyum permanganat kullanılır. Oksidasyon işleminden sonra çözeltide geri titrasyon yapılarak, numunenin organik madde içeriği oksijen cinsinden bulunur. Organik Madde tayini, yöntem olarak KOİ deneyi ile benzerlik göstermektedir.

 

Organik Madde Tayini İçin Gerekli Araç ve Gereçler

• 50 ml’lik otomatik büretler
• Elektrik ocağı
• Otomatik pipet
• Erlenmayerler

 

Organik Madde Tayini İçin Gerekli Reaktifler

 

Seyreltik H₂SO₄ çözeltisi: 1 litre derişik sülfürik asit, 3 litre destile su ile seyreltilir.

 

Standart potasyum permanganat çözeltisi, 0.01 N: 0.395 g potasyum permanganat, destile su ile 1 litreye tamamlanır. 0.01 N amonyum okzalat çözeltisine karşı ayarlanır.

 

Amonyum okzalat çözeltisi, 0.01 N: 0.8882 g amonyum okzalat, (NH₄)₂C₂O₄.H₂O tartılıp, destile su ile 1000 ml’ye tamamlanır. Bu çözelti permanganat çözeltisinin ayarlanmasında kullanılır. Bu çözeltinin 1 ml’si = 0.0001 g oksijene eşdeğerdir.

 

Mohr tuzu çözeltisi, 0.01 N: 4.9 g Mohr tuzu, Fe(NH₄)₂(SO₄)₂.6H₂O tartılıp, destile suda çözülür. 2.5 ml sülfürik asit katılır ve bir balon jojede destile su ile 1000 ml’ye tamamlanır.

 

Potasyum permanganat çözeltisinin okzalatla ayarlanması: 5 ml, 0.01 N okzalat çözeltisi bir erlenmayere alınır, 5 ml seyreltik sülfürik asit çözeltisi ilave edilir. Kaynama sıcaklığına kadar (60-70 °C) ısıtılır ve 0.01 N KMnO₄ çözeltisi ile permanganatın pembe rengi sabit kalana kadar titre edilir. Titrasyonda harcanan permanganat miktarından faktör aşağıdaki gibi hesaplanır;

F= (Alınan okzalat çözeltisi,ml) / (Harcanan permanganat çözeltisi,ml)

 

Organik Madde Tayininin Yapılışı

50 ml su numunesi 100 ml’lik bir erlene konur, 5 ml seyreltik H₂SO₄ ve 5 ml okzalata eşdeğer miktarda KMnO₄ çözeltisi ilave edilir. Eğer permanganat çözeltisi tam 0.01 N’lik hazırlanmış ise, yani faktörü tam 1 ise, 5 ml potasyum permanganat çözeltisi katılır. Erlen kaynamakta olan su banyosunda 30 dakika kadar tutulur. Sonra 5 ml okzalat çözeltisi ilave edilerek permanganatın kalan rengi giderilir ve 0.01 N permanganat çözeltisi ile numunede hafif pembe renk oluşana kadar geri titre edilir. Sarfedilen permanganat miktarından yararlanılarak organik madde konsantrasyonu oksijen cinsinden hesaplanır.

 

Organik Madde Tayini Sonucunun Hesabı

Organik Madde Deneyinin sonucu aşağıdaki formül yardımı ile hesaplanır:

 

Permanganat Sarfiyatı (mg 0₂/l)= (1000 x B x 0.1) / A

 

Burada;

A: Alınan numune hacmi, ml

B: Titrasyonda harcanan 0.01 N KMnO₄ miktarı, ml’dir.