Görünmeyen Kirlilik GÜRÜLTÜ

Evinizde gece geç saatlere taşan bir eğlence düzenleseniz ve komşularınızca şikayet edilseniz başınıza ne gelir?

 

Yazın sokaklarda yapılan düğünlerin oluşturduğu gürültü kirliliğini telefonla şikâyet eden vatandaşlara polisin ve jandarmanın ilgisiz davrandığı internet sitelerindeki yorumlara yansımış durumdadır. Çevre sakinleri bölgeden sorumlu polis veya jandarmayı telefonla aradıklarında aldıkları cevap ise hep aynı: “Müdahale etmeye ve ceza kesmeye yetkimiz yok! Biz uyarımızı yapıyor ve tutanak tutarak belediyeye/savcılığa gönderiyoruz. Ancak gürültü ölçüm cihazımız ve gürültü ölçümü yapmaya yetkimiz yok; tutanak ekinde gürültü ölçüm sonuçları olmadığı için de savcılık dava açmıyor” diyorlar.

 

Bu kısmen doğru. Yetki devri yapılmadığı için bu konudan doğrudan sorumlu olan makam İl Çevre ve Şehircilik Müdürlükleri oluyor. Gürültüyü şikayet etmek belki bir çözüm olabilir ama çoğu yerleşim yerinde ve turistik bölgelerde kesilen cezalar caydırıcı olmuyor.

 

Türkiye’de gürültü konusunda katı sayılabilecek bir yasal çerçeve var. Çevre Yasası gürültüyü kesinlikle yasaklıyor. Kaldı ki gürültünün kaynağı sadece eğlence yerleri değil, motorlu araçlar, endüstriyel tesisler ve şantiyeler önemli gürültü kaynakları olarak düzenlemelerde yerini almış. Türkiye’nin uyum sağlamakla yükümlü olduğu AB Mevzuatı ise gürültünün sınır değerlerini ve ölçümlerin nasıl yapılacağını belirliyor ve “Stratejik Gürültü Haritaları” ile “Eylem Planlarının” hazırlanma esaslarını içeriyor.

 

Ancak sonuçta uygulama bütünüyle yerel yetkililerin yeterliliği ve iradelerine (ve vatandaşların hak arama gücüne) bağlı. Yerel ölçekte uygulama sağlanamazsa merkezi yönetime başvurmak düşünülebilir. Bunun için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Jandarma Genel Komutanlığı doğrudan, gürültünün insan sağlığına olumsuz etkileri nedeniyle bir insan hakları ihlali olduğu düşünülürse, Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı ve yöre milletvekilleri dolaylı olarak konuyla ilgili başvurulabilecek noktalar.

 

Gürültünün Etkileri

 
Gürültüye maruz kalma süresi ve gürültünün şiddeti, insana vereceği zararı etkiliyor. Endüstri alanında yapılan araştırmalar, işyeri gürültüsünün azaltıldığında işin zorluğunun da azaldığını, verimin yükseldiğini ve iş kazalarının azaldığını gösteriyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verilerine göre; meslek hastalıklarının %10’unu, gürültü sonucu meydana gelen işitme kaybı oluşturuyor. Meslek hastalıklarının pek çoğu tedavi edilebildiği halde, işitme kaybının tedavisi yapılamıyor.

 

Fiziksel: Geçici veya sürekli işitme bozuklukları.
Fizyolojik: Kan basıncının artması, dolaşım bozuklukları, solunumda hızlanma, kalp atışlarında yavaşlama, ani refleks.
Psikolojik: Davranış bozuklukları, aşırı sinirlilik ve stres.
Performansla İlgili: İş veriminin düşmesi, konsantrasyon bozukluğu, hareketlerin yavaşlaması.

 

Gürültüyü Azaltmak İçin;

 

• Hava alanlarının, endüstri ve sanayi bölgelerinin yerleşim bölgelerinden uzak yerlerde kurulması,
• Motorlu taşıtların gereksiz korna çalmalarının önlenmesi,
• Kamuoyuna açık olan yerler ile yerleşim alanlarında elektronik olarak sesi yükseltilen müzik aletlerinin çevreyi rahatsız edecek seviyede olmasının önlenmesi,
• İşyerlerinde çalışanların maruz kalacağı gürültü seviyesinin en aza indirilmesi,
• Yerleşim yerlerinde ve binaların içinde gürültü rahatsızlığını önlemek için yeni inşa edilen yapılarda ses yalıtımı sağlanması,
• Radyo, televizyon ve müzik aletlerinin evlerde rahatsızlık verecek seviyede seslerinin yükseltilmemesi gerekmektedir.

Bazı Gürültü Türlerinin Desibel Dereceleri ve Psikolojik Etkileri

 

Uzay Roketleri: 170 Kulak ağrısı, sinir hücrelerinin bozulması
Canavar Düdükleri:150 Kulak ağrısı, sinir hücrelerinin bozulması
Kulak dayanma sınırı: 140 Kulak ağrısı, sinir hücrelerinin bozulması
Makineli delici: 120 Sinirsel ve psikolojik bozukluklar
Motosiklet: 110 Sinirsel ve psikolojik bozukluklar
Kabare Müziği: 100 Sinirsel ve psikolojik bozukluklar
Metro gürültüsü: 90 Psikolojik belirtiler
Tehlikeli bölge: 85 Psikolojik belirtiler
Çalar Saat: 80 Psikolojik belirtiler
Telefon zili: 70 Psikolojik belirtiler
İnsan sesi: 60 Psikolojik belirtiler
Uyku gürültüsü: 30 Psikolojik belirtiler

 
Kabul Edilebilir Üst Gürültü Seviyeleri (dB)
 

Tiyatro Salonları: 25
Konferans Salonları: 30
Otel Yatak Odaları: 30
Otel Restoranları: 35
Hastaneler: 35
Yatak Odaları: 35
Oturma Odaları: 60
Servis Bölümleri (mutfak, banyo): 70
Derslikler, Laboratuvarlar: 45
Spor Salonu, Yemekhaneler: 60
Fabrikalar (küçük): 70
Fabrikalar (büyük) 80